هر شب تنهایی ...
هر شب تنهایی با خدا راز و نیاز کردنهر شب تنهایی ...
هر شب تنهایی با خدا راز و نیاز کردندرباره من
دی کوزه ای از دستی افتاد و شکست
افسوس کنان، بر پاره های کوزه نشست
با خود همی گفت هیهات هیهات
باز از گل ما، سبو می سازد کوزه گر مست
ادامه...
16- ادبیات / علی‌محمد افغانی
«علی محمد افغانی»، نویسنده معاصر در 11 دی ماه سال 1303 در شهر «کرمانشاه» به دنیا آمد .
«علی محمد افغانی» نویسنده نخستین رُمان واقعی به زبان فارسی، یعنی «شوهر آهو خانم» است .
در حاشیه شوهر آهو خانم
ورود ناگهانی «علی محمد افغانی» درابتدای دهه ۱۳۴۰ به صحنه ادبیات داستانی ایران، با رُمان هزار برگی «شوهرآهو خانم» یک حادثه بود . تا آن هنگام، دراین صحنه نامی از او نبود، گرچه زندانیان سیاسی پس از کودتا و یا آنها که اخبار کوتاه محاکمات نظامی پس از کودتا را دنبال کرده بودند، شاید هنوز نام او را بخاطر داشتند . هر صفحه رُمانی که نوشته بود، برگی بود از زندگی واقعی مردم کوچه و بازار به معنای توده مردم، و این یک رویداد مهم ادبی بود .
چاپ رُمانی با هزار برگ، در روزگاری که مردم ایران حوصله داستان های پاورقی مجله ها را نیز نداشتند، برای انتشاراتی ها یک «ریسک» به شمار می رفت . «علی محمد افغانی» به این دلیل، با سرمایه خود کتاب را در دو هزار نسخه منتشر کرد . جسارتی که ناشران را حیرت زده کرد، امّا برای کسانی که با «افغانی» زندان بودند و دادگاه نظامی او را دیده بودند، چندان متعجب نشدند . البته این رُمان بسیار مورد استقبال مردم ایران قرار گرفت، به همین دلیل خیلی زود توزیع آن را قبول کردند و به این ترتیب کتاب به چاپ های بعدی رسید .
همان زمان «نجف دریابندری» که «محمدعلی افغانی» را پیش و پس از زندان می شناخت، در مطبوعات وقت نوشت : این داستان زندگی مردم عادی اجتماع ما تراژدی عمیقی پدید آورده و صحنه هائی را پرداخته که انسان را به یاد آثار «انوره دو بالزاک» و «لئون تولستوی» می اندازد .
«سیروس پرهام» نیز در مجله «راهنمای کتاب»، که یکی از ارزنده ترین مجلات دوران، بود نوشت : بی هیچ گمان بزرگترین رُمان زبان فارسی خلق شده و تواناترین داستان نویس ایرانی، درست همان زمان که انتظارش می رفت، پا به میدان نهاده است .
«محمدعلی اسلامی ندوشن»، نیز در مجله «یغما» نوشت : انتشار «شوهر آهو خانم» نشان داد که به رغم سمومی که در هوا پراکنده است، هنوز ایران می‌تواند درست در لحظه‌ای که انتظار می رود، شگفتی های از آستین بیرون آورد .
استقبال شگفت انگیز از رُمان «شوهرآهوخانم» چنان بود که سرانجام به فیلمنامه تبدیل شد . پیش از انقلاب «شوهرآهوخانم» بارها تجدید چاپ شد .، پس از انقلاب نیز بارها در تیراژهای بالای 10 هزار نسخه ای منتشر شد .
«شوهر آهوخانم» داستان ناتمام تبدیل زن ایرانی به ماشین تولید بچه، و مسئول پختن و روفتن خانه است . «علی محمد افغانی»، این کتاب را در زندان نوشته است . وی در جایی گفته است که مأموران زندان جلوی نوشتن او را می گرفته اند و یادداشت های او را بازرسی می کرده اند، به همین دلیل در هنگام نوشتن یک دیکشنری انگلیسی جلوی خود باز می کرده تا وانمود کند در حال ترجمهٔ یک کتاب انگلیسی می باشد و کتاب، کتاب خود او نیست .
«علی محمدافغانی»، پس از «شوهر آهو خانم»، رُمان ۸۰۰ صفحه ای «شادکامان دره قره سو» را نوشت .
آثار
- شوهر آهو خانم (۱۳۴۰)
- شادکامان دره قره‌سو (۱۳۴۵)
- سیندخت
- شلغم میوهٔ بهشته
- بافته های رنج (۱۳۶۱)
- بوته زار
- محکوم به اعدام
- دکتر بکتاش
- همسفرها
- دختردایی پروین
- صوفی صحنه، دزد کنگاور
- دنیای پدران و دنیای فرزندان
- حاج الل‍ه باشی
- خداحافظ دخت‍رم
منبع : ویکی پدیا ... با تصرّف و ویرایش ... منیژه شهرابی