13- فرهیختگان / دکتر حسین الهی قمشه‌ای

«دکتر حسین محی‌الدین الهی قمشه‌ای»، در تاریخ 14 دی ماه سال 1318 در «تهران» به دنیا آمد .

«دکتر الهی قمشه ای»، عارف، فیلسوف، ادیب، سخنران، مترجم و نویسنده معاصر ایرانی است که در زمینهٔ ادبیات، هنر و عرفان فعالیت می ‌کند .

 

زندگی‌ نامه

«دکتر حسین محی الدین الهی قمشه ‌ای» فرزند استاد فقید «مهدی الهی قمشه‌ ای» و خانم «طیّبه تربتی» است . تحصیلات ابتدایی، ‏ متوسطه و دانشگاهی را به ترتیب در دبستان دانش، دبیرستان مروی و دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران تا درجه دکتری به پایان برد و نیز تحصیلات حوزوی و سنتی را نزد پدر و استادان دیگر دنبال کرد . پدر ایشان فیلسوف، مجتهد، استاد دانشگاه، شاعر و مترجم برجسته قرآن کریم بودند و روان ‌ترین و معتبرترین ترجمه فارسی قرآن از کارهای ایشان می‌ باشد .

«دکتر الهی قمشه ‌ای» پس از پایان تحصیلات دانشگاهی به کار تدریس در دانشگاه تهران و سایر مراکز آموزش عالی در داخل و بعدها خارج کشور پرداخت و در کنار آن به تألیف و ترجمه در زمینه عرفان و ادبیات و زیبایی شناسی مشغول شد . ایشان قریب یکسال نیز ریاست «کتابخانه ملّی ایران» را عهده دار بود . ایشان دارای همسر و دو فرزند، یک پسر به نام «شاهد» و یک دختر به نام «شادی» می ‌باشند . همسرش، «پروین زندی»، دارای درجه دکتری (.Ph.D) در رشته علوم و صنایع غذایی بوده و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مؤلف و مترجم کتاب ها و مقالات متعدد در زمینه علوم غذایی می ‌باشد .

دیدگاه و آرمان

آرمان مهم زندگی «دکتر حسین الهی قمشه ‌ای»، آشنا کردن انسان ها، به خصوص جوانان و نوجوانان است با لذّت های متعالی که از زیبایی، دانایی و نیکویی سرچشمه می‌ گیرند . ایشان این لذّات را مائده ‌های آسمانی و غذای روح می‌ داند و معتقد است که همه جنگ ها و فسادها در عالم، در اثر بی اعتنایی به این مائده ‌های آسمانی است . لذّات مادی، از آنجا که دارای انواع محدودیت است، همیشه مورد نزاع و کشمکش و دستمایه جنگ ها و استثمارها و استعمارها بوده ‌است . لذّاتی که نهایتاً به خور و خواب و خشم و شهوت بازمی ‌گردد . در تاریخ اروپا هزاران دوئل صورت گرفته و انسان ها یکدیگر را به خاک افکنده‌اند تا بتوانند از «ماهرویی» که چندی بعد از «کاه رویان» خواهد بود، برخوردار شوند، و نیز سرزمین و مرتع و رودخانه و طلا و جواهرات و دیگر متاع های دنیوی، همه مایه جنگ و خونریزی و بروز صدها صفت اهریمنی چون حرص و آز و نخوت و غرور و دروغ و تظاهر و تملق و عوام فریبی و امثال آن شده‌ است . نظریه لذّات متعالی می‌ کوشد که سطح لذّات مردمان را از فرود به فراز آورد و آن قلمرو زرین ادبیات، هنر و اخلاق است . آنجا بهشت است، از آنکه، کسی را با کسی پیکار نیست . اگر همه مردمان چون «گارد» عاشق «موتسارت» شوند، باکی نیست و دوئلی نخواهد بود . اینجا فلک بی پایان و نامحدود است و همه می ‌توانند هرآنچه نزدشان محبوب است، با دیگران تقسیم کنند . هموار کردن راه رسیدن به این لذّات از طریق ادبیات ارزنده کلاسیک، هدفی است که «دکتر الهی قمشه ‌ای» دنبال می ‌کند و در آثار وی منعکس گردیده‌ است .

 

فهرست آثار مکتوب

1.      گزیده فیه مافیه (‌مقالات مولانا) تلخیص و شرح: انتشارات علمی و فرهنگی (۱۳۶۶)

2.      گزیده منطق الطیر (عطار): انتشارات علمی و فرهنگی (۱۳۷۳)

3.      شرح گلشن راز (شیخ محمود شبستری): انتشارات علمی و فرهنگی (۱۳۷۷)

4.      ترجمه گزیده سخنان شکسپیر: انتشارات علمی و فرهنگی (۱۳۷۷)

5.      مقدمه و تصحیح دیوان حافظ: انجمن خوشنویسان ایران و انتشارات سروش (۱۳۶۸)

6.      بررسی آثار ترجمه شده اسلامی به زبان انگلیسی: انتشارات سمت (۱۳۷۱)

7.      مقالات: انتشارات روزنه (۱۳۷۸)

8.      پیامبر، ترجمه اثر جبران خلیل جبران: انتشارات روزنه (۱۳۷۸)

9.      کیمیا (مجموعه مقالات، ترجمه‌ها و مقدمه‌ها) جلدهای ۱ تا ۵، ۸ تا ۱۰: انتشارات روزنه (۱۳۶۶ - ۱۳۸۹)

10. ۳۶۵ روز با سعدی: انتشارات سخن (۱۳۸۱)

11. یاد یار مهربان (ستایش و نیایش در ادب پارسی): انتشارات یساولی (۱۳۷۹)

12. مقدمه، تصحیح و شرح دیوان حافظ: انتشارات پیک علوم (۱۳۸۱)

13. رباعیات حکیم عمر خیام (ویرایش و پیشگفتار): انتشارات پیک علوم(۱۳۸۲)

14. مناجات منظوم حضرت علی (ع) (پیشگفتار): انتشارات کلینی (۱۳۷۹)

15. قرآن دوجلدی (عربی و فارسی): نشر هفت گنبد(ترجمه استاد فقید مهدی الهی قمشه‌ای و ویرایش حسین الهی قمشه‌ای)(۱۳۷۸)

16. دعای کمیل، ترجمه: انتشارات یساولی (۱۳۸۵)

17. گنج رحمت (مقدمه‌ای بر تابلوهای بسم الله): انتشارات یساولی (۱۳۸۴)

18. مائده‌های فرهنگی: انتشارات پیک علوم(۱۳۸۶)

19. ۳۶۵ روز با ادبیات انگلیسی (قلمرو زرین): انتشارات سخن (۱۳۸۶)

20. ۳۶۵ روز با مولانا (در صحبت مولانا): انتشارات سخن (۱۳۸۸)

21. آن خردمند دیگر، ترجمه اثر هنری ون دایک: انتشارات روزنه(۱۳۸۶)

22. طلب، ترجمه اثر دکتر مرتضی قمشه‌ای: انتشارات پیک علوم(۱۳۸۵)

23. ۳۶۵ روز با قرآن: انتشارات سخن (۱۳۸۹)

24. زیرکی‌های ملانصرالدین، تالیف شاهد قمشه‌ای، مقدمه و توضیحات حسین الهی قمشه‌ای: انتشارات روزنه (۱۳۸۹)

 

فهرست آثار صوتی و تصویری

تعداد بیشماری از سخنرانی های «دکترحسین الهی قمشه‌ای» به صورت صوتی و تصویری عرضه شده‌ است . عناوین برخی سخنرانی های ایشان به زبان فارسی به شرح زیر می ‌باشد :

حافظ شناسی، شرح گلشن راز، شرح مثنوی، مکاتب ادبی و هنری، نیکویی زیبایی دانایی، ادبیات انگلیسی، اخلاق اسلامی، موسیقی در آیینه ادبیات، شادی در زندگی، گوهر حوا، عرفان در دنیای تکنولوژی، خلاقیت، چهار اصل طلائی، زیبایی شناسی، انعکاس قرآن در ادبیات، برنامه ریزی فرهنگی، مسیح و خردمند چهارم، صلح و عدالت در اسلام، در قافله خوبان، وصف پادشاه جهان، شب قدر، عمل و عکس العمل، نقد عمر، غلبه بر دیو، اسلام و فطرت انسانی، حق و باطل، جاودانگی روح، امرقدسی، سمفونی مولانا، اسلام چیست، سمفونی سعدی، انسان کامل، نگاهی به مکاتب هنری و ادبی جهان، دین عشق، سیری در آثار سنایی، شراب نیشابور (خیام)، قوانین هارمونی در جهان .

 

تأسیس موسسه فرهنگی هنری الهی قمشه‌ای

به منظور عرضه معارف ادبی و عرفانی ایران و جهان به صورت های مختلف، دکتر الهی قمشه‌ای و همسرش دکتر پروین زندی در اسفند ماه 1381 اقدام به تأسیس موسسه فرهنگی هنری الهی قمشه‌ای کردند . این موسسه تنها مرکز رسمی ارتباط با دکتر الهی و هماهنگی برنامه‌ های اوست که در نشر آثار صوتی و تصویری، بروز کردن سایت رسمی، آماده سازی آثار مکتوب، پاسخگویی به سوالات و پیشنهاد های رسیده و موارد دیگر فعالیت دارد .

استاد و شیخ محمود

«دکتر حسین الهی قمشه‌ ای» ارادتی خاص به «شیخ محمود شبستری» دارد و کتاب «گلشن راز» او را مقدمه و شرح نوشته و شاید بیش از یکصد سخنرانی درباره این کتاب به عمل آورده ‌است . در یکی از سخنرانی ها که مدتی پیش در «شبستر» ایراد شد، تشویق او عدّه‌ای را برانگیخت که «مقبره شیخ» را که بسیار کوچک و مورد بی اعتنایی بود، گسترش دهند و به مکانی مجلل و در خور شأن «شیخ محمود» تبدیل کنند .

منبع : سایت ویکی پدیا ... با دخل و تصرّف و ویرایش ... منیژه شهرابی